BOŞANMA DAVALARI

BOŞANMA DAVALARI

Boşanma, bir evliliğin hukuki olarak sona erdirilmesi sürecidir ve modern toplumlarda önemli bir yeri vardır. Evlilik, çiftlerin karşılıklı rızası ile kurulan bir ilişki olsa da, bazen çeşitli sebeplerle bu ilişkinin sona ermesi gerekebilir. Türkiye’de boşanma davaları, Türk Medeni Kanunu'nda düzenlenmiş olup, boşanmanın koşulları, usulü ve sonuçları belirli bir çerçevede ele alınmıştır. Bu makalede, boşanma davalarının hukuki süreci, türleri, boşanma sebepleri ve yasal haklar incelenecektir.

Boşanma Davalarının Türleri

Türk Medeni Kanunu’na göre boşanma davaları temelde iki tür olarak ayrılabilir:

1. Anlaşmalı Boşanma

Anlaşmalı boşanma, tarafların boşanma kararını birlikte alıp, ayrılma şartlarında anlaşmaları ile gerçekleşir. Bu tür boşanma davasında, taraflar boşanmanın yanı sıra mal paylaşımı, çocukların velayeti ve nafaka gibi konularda da anlaşmaya varmış olmalıdır. Anlaşmalı boşanma, en hızlı ve masrafsız boşanma türüdür ve dava süreci genellikle daha kısa sürer.

2. Çekişmeli Boşanma

Çekişmeli boşanma, tarafların boşanma ve diğer bağlı talepler konusunda anlaşamadığı durumlarda açılır. Bu tür davada, boşanmanın sebepleri ve diğer meseleler (velayet, nafaka, mal paylaşımı vb.) mahkeme tarafından karara bağlanır. Çekişmeli boşanma davaları genellikle uzun sürer ve daha karmaşık bir hukuki süreç gerektirir.

Boşanma Sebepleri

Türk Medeni Kanunu’na göre, boşanma için geçerli sebepler belirli koşullarla sınırlıdır. Madde 166’da boşanmayı gerektiren başlıca sebepler belirtilmiştir:

1. Zina
   
   

Eşlerden birinin diğerine sadık kalmaması, yani zina yapması boşanma için geçerli bir sebeptir. Zina, fiziksel ilişkiler dışında, duygusal veya psikolojik sadakatsizlik olarak da değerlendirilebilir.

2. Hayata Kast, Zorlama veya Onur Kırıcı Davranış
   
   

Eşlerden birinin diğerine fiziksel şiddet uygulaması, tehdit etmesi veya onu onur kırıcı şekilde davranması boşanma nedeni sayılabilir. Bu tür davranışlar, evliliğin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesini imkansız kılar.

3. Terk
   
   

Eşlerden birinin, diğerini terk etmesi ve geri dönmemesi durumunda boşanma davası açılabilir. Terk, genellikle en az 6 ay süreyle eşlerin ayrı yaşaması durumunda geçerli bir neden oluşturur.

4. Akıl Hastalığı

Eşlerden birinin uzun süreli bir akıl hastalığına yakalanması, evliliği sürdürülemez hale getirebilir ve boşanma sebebi olabilir.

5. Şiddetli Geçimsizlik

Evlilikteki sürekli ve çözümsüz uyumsuzluklar, şiddetli geçimsizlik olarak değerlendirilir. Bu tür durumlar, boşanma için geçerli bir sebeptir, ancak mahkeme, geçimsizliğin eşlerin birbirine karşı hakaret veya fiziksel şiddet gibi aşamalara gelmesini bekleyebilir.

1. Boşanma Davasında Görev

Görev, bir mahkemenin, hangi tür davalara bakmaya yetkili olduğuna dair hukuki bir düzenlemedir. Boşanma davası, aile mahkemelerinin görev alanına girer. Eğer bir aile mahkemesi yoksa, bu durumda boşanma davası, bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesi tarafından görülür.

2. Boşanma Davasında Yetki

• Tarafların Birlikte İkamet Ettiği Mahkeme: Eğer taraflar boşanma davasını açmadan önce bir süre aynı yerleşim yerinde yaşamışlarsa, dava açılacak yer, tarafların son ikametgahlarının bulunduğu yer olacaktır.
• Davacının İkametgahının Bulunduğu Mahkeme: Eğer eşlerden biri başka bir şehirde ikamet ediyorsa, davayı açacak kişi, kendi ikametgahındaki aile mahkemesinde boşanma davası açabilir.

Boşanma Sonrası Hukuki Sonuçlar

Boşanma, yalnızca evliliği sona erdirmekle kalmaz, aynı zamanda çeşitli hukuki sonuçlar doğurur:

1. Mal Paylaşımı
   Türk Medeni Kanunu’na göre, boşanma sırasında mal paylaşımı da gündeme gelir. Tarafların evlilik süresince kazandıkları mallar, kanunda belirtilen esaslara göre paylaştırılır. Eşler arasında mal rejimi anlaşmazlıkları, boşanma davalarının en uzun süren ve karmaşık kısmını oluşturabilir.
2. Nafaka
   Boşanan eşlerden birine, özellikle ekonomik olarak zayıf durumda olan eşe nafaka bağlanabilir. Nafaka, boşanma sırasında en çok tartışılan konulardan biridir. Nafakanın miktarı, süresi ve ödeme şekli mahkeme tarafından belirlenir.
3. Çocukların Velayeti
   Çocukların kimde kalacağı konusu, boşanma davasında sıklıkla tartışılan bir diğer önemli husustur. Türk Medeni Kanunu, çocuğun üstün yararını gözetir. Velayet, genellikle annenin tarafında kalır, ancak baba da belirli koşullarda velayet alabilir. Çocuklar için geçici bakım ve eğitim masrafları konusunda nafaka da belirlenir.
4. Soyadı Değişikliği
   Evlilik sırasında kadınlar, eşlerinin soyadını alabilirler. Boşanma sonrasında kadın, eski soyadını kullanma hakkına sahiptir. Ancak bu durum, mahkeme kararıyla değiştirilmiş olabilir.

Sonuç

Boşanma davaları, toplumsal ve hukuki açıdan önemli sonuçlar doğuran süreçlerdir. Hem bireysel haklar hem de toplumsal normlar açısından büyük bir etkiye sahiptir. Türk Medeni Kanunu, boşanma sürecinde tarafların haklarını koruyacak birçok düzenleme getirmiştir. Ancak boşanma davaları, özellikle çekişmeli süreçlerde, taraflar için psikolojik ve finansal açıdan zorlu olabilir. Dolayısıyla, boşanma kararı almadan önce profesyonel bir hukuki yardım almak, sürecin daha sağlıklı yönetilmesini sağlar.